inloggen / registreer

Jurisprudentie

AA9596

Datum uitspraak2001-02-26
RechtsgebiedStraf
Soort ProcedureCassatie
Instantie naamHoge Raad
Zaaknummers00856/99 P
Statusgepubliceerd

Conclusie anoniem

Nr. 00856/99/P Mr Machielse Zitting 7 november 2000 Conclusie inzake: [Verzoeker=betrokkene] Edelhoogachtbaar College, 1. Het gerechtshof te Arnhem heeft op 4 mei 1998 aan verzoeker de verplichting opgelegd tot betaling van fl. 37.233,- ter ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel. 2. Verzoeker heeft cassatie ingesteld. Mr D.V.A. Brouwer, advocaat te 's-Gravenhage, heeft een schriftuur ingezonden, houdende drie middelen van cassatie. 3.1. Ik wil beginnen met de bespreking van het tweede middel. Het klaagt dat niet voldaan is aan de voorwaarde dat de aanvulling op het verkorte arrest de inhoud der bewijsmiddelen bevat waarop de schatting van de hoogte van het genoten wederrechtelijke voordeel steunt. Meer bepaald heeft het middel betrekking op nr. 36 van de aanvulling en op een verklaring van [getuige 1] tegenover de politie afgelegd, waaruit het hof in samenhang met de inhoud van de verklaring van [getuige 2] heeft afgeleid dat aan veroordeelde wel degelijk het gehele bedrag dat op grond van feit 4 primair aan kredietverlening beschikbaar kwam heeft geïncasseerd. 3.2. Het hof heeft op p. 14 van de aanvulling van het verkort arrest de verklaring van [getuige 1] klaarblijkelijk opgevoerd ter vaststelling dat [persoon A] het geld niet heeft ontvangen. Nu het hof ook onder 19 heeft opgenomen een verklaring van [getuige 1], inhoudend dat de kredietaanvraag niet kan kloppen omdat [persoon A] op het moment van de aanvraag al definitief naar Turkije was teruggekeerd en dat [persoon A] van die lening ook niets begreep, is de verwijzing op p. 14 hetzij een kennelijke vergissing van het hof, hetzij als van zodanig ondergeschikt en onzelfstandig belang te beschouwen dat zij in beide gevallen kan worden weggedacht. 3.3. De aanvulling van het verkorte arrest houdt onder meer als bewijsmiddel in: 36. Het financieel verslag, gedateerd 16 januari 1995, voorzien van bijlagen, zaaknummer 9304013, opgemaakt door het Bureau Financiele Ondersteuning van de regiopolitie Gelderland-Midden, door J.G.M. Huuskes, inspecteur en tactisch rechercheur bij het Bureau Financiele Ondersteuning van de regiopolitie Gelderland-Midden, voorzover inhoudend: - het relaas van bevindingen van de verbalisant Huuskes (pag. 2 t/m 8); - een schematisch overzicht van een aantal onderzochte kredietdossiers (bijlage 1 ), alsmede een aan de hand daarvan opgemaakte berekening van door veroordeelde wederrechtelijk verkregen voordeel uit een aantal van die kredieten (bijlage 2). Het komt mij voor dat zo een verwijzing naar enkel vindplaatsen ontoereikend is en in strijd is met art. 511e Sv jo. art. 359 lid 1 Sv.(1) Het hof heeft ook geen verkorte weergave opgenomen van de inhoud van het financieel verslag.(2) Evenmin doet zich hier het geval voor dat de aanvulling op het verkort arrest in de ontnemingszaak verwijst naar de bewijsmiddelen in de hoofdzaak, die ook aan de Hoge Raad is voorgelegd.(3) Het tweede middel is gegrond voorzover het betrekking heeft op bewijsmiddel 36. 4.1. Het derde middel klaagt dat het hof voor het bewijs verklaringen van getuigen uit eerste aanleg heeft gebruikt hetgeen op gespannen voet zou staan met art. 511g lid 2 Sv. Art. 511g lid 2 heeft de volgende inhoud; Titel II van het derde Boek is van overeenkomstige toepassing, met dien verstande dat: () c geen overeenkomstige toepassing toekomt aan de bijzondere bewijsvoorschriften van artikel 422, tweede lid; Art. 422 Sv luidt, voorzover in dit verband van belang, als volgt; 1. De beraadslaging bedoeld in de artikelen 348 en 350, geschiedt zoowel naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting in hooger beroep als van het onderzoek op de terechtzitting in eersten aanleg, zooals dit volgens het procesverbaal dier terechtzitting heeft plaats gehad, behalve voor zoover betreft aldaar afgelegde verklaringen van getuigen en deskundigen. 2. Echter mag voor het bewijs gebruik worden gemaakt van de verklaringen van getuigen en deskundigen, zooals zij volgens het proces-verbaal der terechtzitting in eersten aanleg zijn afgelegd, voor zoover uit den inhoud van dat proces-verbaal blijkt, dat zij aldaar niet zijn betwist. 4.2. De steller van het middel betoogt nu dat art.422 lid 2 Sv door art. 511g lid 2 onder c Sv is uitgeschakeld waardoor de hoofdregel van het eerste lid van art. 422 Sv onverkort van toepassing is. Dat zou dan inhouden dat in hoger beroep in de ontnemingsprocedure nooit acht mag worden geslagen op verklaringen van getuigen en deskundigen uit eerste aanleg, of zij nu betwist zijn of niet. De steller van het middel bepleit met andere woorden een uitleg die ertoe leidt dat de bewijsregels in hoger beroep van een ontnemingsprocedure op dit punt strakker zijn dan in het gewone strafproces, terwijl de door hem in de toelichting op het middel aangehaalde schrijvers (Keulen en Hofstee) nu juist de andere kant uit willen. 4.3. De wetsgeschiedenis geeft geen letterlijk uitsluitsel over de vraag hoe art. 511g lid 2 Sv moet worden uitgelegd. Maar ik meen dat de wetsgeschiedenis ons toch behoorlijk wat kan leren over dit onderwerp, zij het dat het dan gaat om het bieden van aanwijzingen en niet om het tonen van een specifieke oplossing. Over het bewijsstelsel dat geldt voor de ontnemingsprocedure is in de wetsgeschiedenis het een en ander opgemerkt, waaruit valt af te leiden dat de wetgever de rechter juist niet geheel aan de dwingende teugels van de bewijsregels van strafvordering wilde voeren. De Minister van justitie betoogt in de Memorie van toelichting(4); Het is van belang zich te realiseren dat het niet meer gaat om het bewijs van het telastegelegde misdrijf, waarin de aanleiding voor de toepassing van de ontnemingsmaatregel ligt, en dat derhalve de daarvoor geschreven bewijsvoorschriften betreffende de toegelaten bewijsmiddelen en hun bewijskracht van de artikelen 338-344 Sv in beginsel niet gelden. Evenmin gelden, zonder nadere voorziening, de voorschriften omtrent de bewijsvoering uit Titel VI van het tweede Boek. In de praktijk komt dit neer op een analoge toepassing van de in het civiele recht gebruikelijke regels omtrent de bewijskracht van bewijsmiddelen en de bewijslastverdeling: er zijn in beginsel geen beperkingen aan de kracht van bewijsmiddelen (ook op grond van een enkele getuigenverklaring kan bewijs geacht te zijn geleverd) en de bewijslast van een stelling berust in beginsel bij degene die deze poneert, zij het dat overwegingen van redelijkheid en billijkheid tot een omkering van de bewijslast kunnen nopen. Verder in de memorie wijst de bewindsman er op dat de regeling van de ontneming een hybride karakter heeft;(5) De ondergetekende onderkent dan ook ten volle, dat door de wijze waarop in de onderhavige wetsvoorstellen wordt beoogd vorm te geven aan het instrumentarium, dat moet dienen ter verwezenlijking van een doelstelling die naar zijn oordeel met behulp van het strafrechtelijk systeem - met inbegrip van de aan de overheid ter beschikking staande opsporingsmacht - dient te worden nagestreefd, te weten een buitgerichte aanpak, het beeld van een hybride regeling ontstaat. De tweeslachtigheid van de regeling van de ontnemingsprocedure vertaalt zich met name in de verslapping van de strafvorderlijke bewijsregels;(6) Omtrent de bewijskracht van die bewijsmiddelen, met name eventuele beperkingen op het gebruik van die bewijsmiddelen, is niets bepaald. Op dat punt is dus een vrije waardering door de rechter toegelaten. Voor wat betreft de bewijslast, ten slotte, is de wettelijke norm van art. 36e Sr indicerend. De bewijslast dat een bepaald feit of eventueel soortgelijke feiten wederrechtelijk voordeel hebben opgeleverd, ligt bij het openbaar ministerie dat zulks stelt. De vraag hoe groot dat voordeel was kan worden beantwoord aan de hand van een schatting, waarbij verder uit het voordeel getrokken profijt en bespaarde kosten in rekening kunnen worden gebracht. De bewijslast dat de veroordeelde ook op enigerlei andere wijze wederrechtelijk verkregen voordeel heeft genoten wordt bepaald door de te bewijzen aannemelijkheid. Niet hoeft te worden bewezen dàt hij zulk voordeel heeft genoten, doch dat zulks aannemelijk is. Dit zou kunnen worden afgeleid uit het uitblijven van verweer of uit onverifieerbare of volstrekt ongeloofwaardige verweren van de kant van de veroordeelde. In feite geldt hier de bewijslastverdeling als in civiele zaken: wie iets stelt moet het in beginsel bewijzen, doch overwegingen van redelijkheid en billijkheid kunnen er toe nopen dat degene die de schijn tegen zich heeft gewekt heeft gekregen de last tot het leveren van tegenbewijs opgelegd krijgt. Ook hier geldt dat de vraag hoe groot het op enerlei wijze wederrechtelijk verkregen voordeel is kan worden beantwoord aan de hand van een schatting. En in de Memorie van antwoord legt de minister nogmaals het bewijsstelsel uit;(7) In het voorstel geldt ten aanzien van het bestaan en de omvang van wederrechtelijk voordeel niet het negatief wettelijk bewijsrecht dat voor het tenlastegelegde feit geldt. Dat wil dus zeggen dat de rechter niet is gebonden aan de regels met betrekking tot de bewijskracht van bewijsmiddelen en de eis van de rechterlijke overtuiging. Een vrije bewijsregeling moet echter niet worden verward met een volstrekt ongenormeerde en al zeker niet met een algemene opdracht aan de veroordeelde te bewijzen dat geen weder- rechtelijk voordeel is verkregen. In het voorstel is vastgelegd (art. 511 d Sv) dat op de bewijsvoering de regels uit het onderzoek van een strafzaak ter terechtzitting van overeenkomstige toepassing zijn. Met betrekking tot de bewijsmiddelen is de bepaling van het huidige artikel 338, tweede lid, Sv opgenomen als het voorgestelde artikel 511f Sv: de rechter kan de schatting van het voordeel slechts ontlenen aan de inhoud van wettige bewijsmiddelen. Dit betekent dat de bewijsgaring met betrekking tot het wederrechtelijk voordeel aan dezelfde regels is onderworpen als die inzake het tenlastegelegde feit. De regels inzake de zogenoemde bewijsminima gelden, als gezegd, ten aanzien van het wederrechtelijk voordeel niet. Weliswaar gelden dus voor de ontnemingsprocedure de regels die bepalen wat een wettig bewijsmiddel is wél, maar de bewijskracht is niet vastgelegd in een negatief-wettelijk stelsel. 4.4. Het zou - dunkt mij - wel erg vreemd zijn als art. 511g lid 2 Sv in deze context zó zou moeten worden uitgelegd dat voor de beoordeling van de ontnemingsvordering in hoger beroep bepaalde bewijsmiddelen niét zouden mogen worden gebezigd, waar zij wel geoorloofd zijn in de hoofdzaak. De in het middel voorgestelde opvatting zou ook op enigszins gespannen voet staan met de mogelijkheid dat de ontnemingsvordering wordt beoordeeld door een andere rechter dan de rechter die de hoofdzaak heeft behandeld.(8) De rechter die op de ontnemingsvordering beslist zal immers zijn schatting mogen baseren op de inhoud van verklaringen van getuigen en deskundigen die zijn afgelegd in de hoofdzaak, welke verklaringen kunnen zijn afgelegd ten overstaan van andere rechters dan de ontnemingsrechter, ook als deze verklaringen worden betwist. De ruimte die de ontnemingsrechter krijgt m.b.t. verklaringen in de hoofdzaak in dezelfde instantie afgelegd zou in het systeem dat de steller van het middel voor ogen heeft in schril contrast staan met de onmogelijkheid in de ontnemingsprocedure van al dan niet betwiste verklaringen uit een eerdere instantie gebruik te maken. Een redelijke verklaring voor zo een grote discrepantie kan ik niet bedenken. Tenslotte wijs ik op een onevenredigheid die zou bestaan als art. 511g Sv zou moeten worden uitgelegd als de steller van het middel propageert. Art. 511g Sv maakt alleen een uitzondering voor het tweede lid van art. 422 Sv, niet voor het derde lid. Dat betekent dat - in de visie van het middel - het hof niet de verklaringen van eerste aanleg voor het bewijs in de ontnemingszaak mag bezigen, zelfs als de veroordeelde ter terechtzitting van het hof (nogmaals) bezweert dat hij het helemaal met die verklaringen eens is. Maar als veroordeelde in hoger beroep ondanks rechtsgeldige oproeping niet verschijnt, zou iedere verklaring in eerste aanleg door een getuige afgelegd, of zij betwist is of niet, voor het bewijs bruikbaar zijn. Het derde lid van art. 422 Sv blijft immers in ontnemingszaken onverkort van kracht. Dat lijkt mij een wel erg scheve verhouding. Mij dunkt daarom dat onder "bijzondere bewijsvoorschriften" in art. 511g lid 2 onder c Sv moet worden verstaan het verbod om voor het bewijs gebruik te maken van een betwiste verklaring uit eerste aanleg. Die uitleg kan wel op gespannen voet staan met de letterlijke tekst van de wet, maar sluit anderzijds beter aan bij de authentieke uitleg in de wetsgeschiedenis van het in ontnemingszaken geldende bewijsstelsel en voorkomt ongerijmdheden. Vanuit stelselmatig oogpunt past deze uitleg beter dan de uitleg die de steller van het middel bepleit. Daarom faalt naar mijn mening het derde middel. 5.1. Het eerste middel klaagt over schending van de redelijke termijn in de appelfase en in de cassatiefase. 5.2. Wat betreft de fase in hoger beroep moge ik het volgende opmerken. Terecht heeft het gerechtshof de nieuwe wetgeving op strafvorderlijk gebied inzake de ontnemingsprocedure toegepast.(9) In overeenstemming met de nieuwe regeling, die op 1 maart 1993 van kracht werd, heeft het hof de vordering tot ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel in een afzonderlijke procedure behandeld. In die afzonderlijke procedure is in hoger beroep op geen enkel moment geklaagd dat in hoger beroep de redelijke termijn was geschonden. De thans voorgebrachte klacht is daarom naar mijn mening in zoverre te laat geuit. 5.3. Voor de cassatiefase geldt dat op 12 mei 1998 cassatie is ingesteld en dat eerst op 1 november 1999 de stukken ter griffie van de Hoge Raad zijn ontvangen. De door de Hoge Raad nog voor redelijk gehouden termijn van inzending is dus met bijna tien maanden overschreden. Voorts is de dag van eerste behandeling in cassatie eerst bepaald op 26 september 2000, ruim 28 maanden na het instellen van het cassatieberoep. De redelijke termijn is dus in de cassatiefase overschreden. Nu in de hoofdzaak ook cassatie is ingesteld, in welke zaak (nr. 00782/99) ik vandaag ook concludeer, komt het mij zinvol voor de blik te richten op hetgeen naar mijn mening in de hoofdzaak heeft te gelden. De conclusie in de hoofdzaak strekt ertoe dat de Hoge Raad de opgelegde straf wegens schending van de redelijke termijn in de cassatiefase zal verminderen. Omdat de ontnemingsprocedure een voortzetting of onderdeel is van dezelfde vervolging die tot strafoplegging heeft geleid en in een hoofdzaak waarin twee sancties zijn opgelegd bij overschrijding van de redelijke termijn maar een van die sancties dient te worden verminderd, komt het mij voor dat in deze ontnemingszaak de Hoge Raad ook kan volstaan met de vaststelling dat de redelijke termijn is overschreden.(10) 6. Nu naar mijn mening het bestreden arrest wegens gegrondheid van het tweede middel zal moeten worden vernietigd rijst de vraag welk gevolg vernietiging zal moeten hebben. In wezen behoeft er rebus sic stantibus niets anders te gebeuren dan het invullen van bewijsmiddel 36 en het schrappen of verbeteren van de verwijzing naar een verklaring van [getuige 1] op p. 14 van de aanvulling. Een ander hof hoeft daarmee niet te worden belast.(11) Dat betekent natuurlijk niet dat het hof niet de vrijheid zou hebben tot een andere beslissing te komen, omdat het immers, nu het arrest in mijn opvatting moet worden vernietigd, opnieuw recht zal moeten doen op de vordering en naar aanleiding van het onderzoek ter zitting. 7. Het eerste en het tweede middel zijn gegrond. Gegrondbevinding van het eerste middel behoeft niet tot vernietiging te leiden, gegrondbevinding van het tweede middel daarentegen naar mijn mening wel. Deze conclusie strekt ertoe dat de Hoge Raad het bestreden arrest zal vernietigen, zal vaststellen dat de redelijke termijn is overschreden en de zaak zal terugwijzen naar het gerechtshof te Arnhem dat de zaak opnieuw zal hebben te berechten en af te doen. De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden 1 HR NJ 1997,405, 406. 2 Bijv. DD 97.322. 3 Zoals in HR NJ 1997,60 het geval was. 4 BHTK 1989-1990, 21 504, nr. 3, p. 13 e.v. 5 BHTK 1989-1990, 21 504, nr. 3, p. 53. 6 BHTK 1989-1990, 21 504, nr. 3, p. 58. 7 BHTK 1990-1991, 21 504, nr. 5, p. 17. 8 BHTK 1989-1990, 21 504, nr. 3, p. 36; nr. 8, p. 7. 9 HR NJ 1995,156. 10 HR 7 maart 2000, NJB 2000, nr. 57, p. 858. Zie nog HR NJ 1996, 383. 11 Zie bijv. HR NJ 1999, 668, waarin de Hoge Raad ook terugwees naar het hof.

Uitspraak

23 januari 2001 Strafkamer nr. 00856/99 P Hoge Raad der Nederlanden Arrest op het beroep in cassatie tegen een uitspraak van het Gerechtshof te Arnhem van 4 mei 1998 op een vordering tot ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel ten laste van: [betrokkene], geboren te [geboorteplaats] (Turkije) op [geboortedatum] 1951, wonende te [woonplaats]. 1. De bestreden uitspraak Het Hof heeft in hoger beroep - met vernietiging van een beslissing van de Arrondissementsrechtbank te Arnhem van 18 september 1995 - de betrokkene de verplichting opgelegd tot betaling aan de Staat van een bedrag van zevenendertigduizendtweehonderddrieëndertig gulden, subsidiair éénhonderdzestig dagen hechtenis. 2. Geding in cassatie Het beroep is ingesteld door de betrokkene. Namens deze heeft mr. D.V.A. Brouwer, advocaat te ‘s-Gravenhage, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit. De Advocaat-Generaal Machielse heeft geconcludeerd dat de Hoge Raad het bestreden arrest zal vernietigen, zal vaststellen dat de redelijke termijn is overschreden en de zaak zal terugwijzen naar het Gerechtshof te Arnhem opdat de zaak opnieuw zal worden berecht en afgedaan. De conclusie is aan dit arrest gehecht. 3. Beoordeling van het eerste middel 3.1. Het middel behelst allereerst de klacht dat in de appèlfase het recht op berechting binnen een redelijke termijn is geschonden. 3.2. In aanmerking genomen dat uit het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep enerzijds blijkt dat de betrokkene aldaar is verschenen en werd bijgestaan door een raadsman, en anderzijds niet blijkt dat daar door of namens de betrokkene het verweer is gevoerd dat door het tijdsverloop tussen het instellen van het hoger beroep en de behandeling daarvan de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM is overschreden, was het Hof niet gehouden te doen blijken dat het heeft onderzocht of een zodanige overschrijding heeft plaatsgehad en kan daarover niet met vrucht voor het eerst in cassatie worden geklaagd. Het middel faalt dus in zoverre. 3.3. Het middel behelst voorts de klacht dat tussen het instellen van beroep in cassatie en de ontvangst van de stukken door de Hoge Raad het recht op berechting binnen een redelijke termijn is geschonden. 3.4. De betrokkene, die niet in voorlopige hechtenis verkeert, heeft op 12 mei 1998 beroep in cassatie ingesteld. Blijkens een op de inventaris van de stukken geplaatst stempel zijn deze op 1 november 1999 ter griffie van de Hoge Raad binnengekomen. In aanmerking genomen: (a) dat tussen het tijdstip waarop het cassatieberoep is ingesteld en dat waarop de stukken van het geding ter griffie van de Hoge Raad zijn ontvangen meer dan 17 maanden zijn verstreken en (b) dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden die een tijdsverloop van meer dan 17 maanden zouden kunnen rechtvaardigen, moet worden geoordeeld dat de behandeling van de zaak niet heeft plaatsgevonden binnen een redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM. Het middel is dus in zoverre terecht voorgesteld. Het Hof waarnaar de zaak zal worden teruggewezen, zal daarmee rekening dienen te houden. 4. Beoordeling van het tweede middel 4.1. In het middel wordt er onder meer over geklaagd dat de aanvulling op het verkorte arrest van het Hof niet de inhoud van alle bewijsmiddelen bevat waaraan de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel ontleend is. 4.2. De aanvulling op het verkorte arrest houdt in dat het Hof aangaande de schatting van het voordeel dat de betrokkene uit de baten van de in de uitspraak bedoelde strafbare feiten heeft verkregen onder punt 36 mede tot bewijs heeft gebezigd een door het Bureau Financiële Ondersteuning opgemaakt financieel verslag, gedateerd 16 januari 1995 en voorzien van bijlagen. 4.3. Ingevolge art. 511g, tweede lid, Sv in verbinding met art. 415 Sv en art. 359, eerste en tiende lid, Sv dient de uitspraak van de rechter op een vordering als bedoeld in art. 36e Sr op straffe van nietigheid de inhoud te bevatten van de bewijsmiddelen waaraan zijn schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel is ontleend. 4.4. De bestreden uitspraak bevat niet naar de eis van de wet de inhoud van het onder 4.2 genoemde, van bijlagen voorziene financieel verslag. Evenmin houdt het - weliswaar niet aan de bestreden uitspraak gehechte doch als gevolg van het ertegen ingestelde cassatieberoep ter kennis van de Hoge Raad gekomen - arrest van het Hof van 4 mei 1998, waarnaar het Hof in de bestreden uitspraak verwijst, van dat financiële verslag de inhoud in. 4.5. Het middel is terecht voorgesteld. 5. Beoordeling van het derde middel 5.1. Het middel klaagt over schending van art. 511g, tweede lid aanhef en onder c, Sv in verband met art. 422 Sv, doordat het Hof het bewijs van het geschatte voordeel mede heeft ontleend aan verklaringen van getuigen welke ter terechtzitting in eerste aanleg zijn afgelegd. 5.2. Art. 422 Sv luidt, voorzover voor de beoordeling van het middel van belang: “1. De beraadslaging bedoeld in de artikelen 348 en 350, geschiedt zoowel naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting in hooger beroep als van het onderzoek op de terechtzitting in eersten aanleg, zooals dit volgens het proces-verbaal dier terechtzitting heeft plaats gehad, behalve voor zoover betreft aldaar afgelegde verklaringen van getuigen en deskundigen. 2. Echter mag voor het bewijs gebruik worden gemaakt van de verklaringen van getuigen en deskundigen, zooals zij volgens het proces-verbaal der terechtzitting in eersten aanleg zijn afgelegd, voor zoover uit den inhoud van dat proces-verbaal blijkt, dat zij aldaar niet zijn betwist”. Art. 511g, tweede lid, Sv luidt, voorzover voor de beoordeling van het middel van belang: “Titel II van het derde Boek is van overeenkomstige toepassing, met dien verstande dat: (...) c. geen overeenkomstige toepassing toekomt aan de bijzondere bewijsvoorschriften van artikel 422, tweede lid; (...)”. 5.3. Het middel berust op de opvatting dat art. 511g, tweede lid, Sv aldus moet worden uitgelegd, dat de uitsluiting van - slechts - de bijzondere bewijsvoorschriften van art. 422, tweede lid, Sv meebrengt dat de in het eerste lid van dat artikel vervatte uitsluiting van het bewijs van ter terechtzitting in eerste aanleg afgelegde verklaringen van getuigen onverkort van toepassing blijft. 5.4. De in het middel voorgestane uitleg van art. 511g, tweede lid, Sv zou neerkomen op een beperking van de bruikbaarheid voor het bewijs van in eerste aanleg afgelegde verklaringen van getuigen. Aan de geschiedenis van de totstandkoming van art. 511g Sv, zoals weergegeven in de conclusie van de Advocaat-Generaal onder 4.3, valt niets te ontlenen waaruit van een op een dergelijke, aanzienlijke beperking gerichte wil van de wetgever kan blijken. Eerder blijkt daaruit dat de wil van de wetgever gericht is geweest op een versoepeling van het bewijsregime, waarbij in het bijzonder rekening wordt gehouden met de door de betrokkene ten aanzien van het voorhanden zijnde bewijsmateriaal naar voren gebrachte stellingen. 5.5. Art. 511g, tweede lid, Sv moet dan ook aldus worden verstaan, dat de wetgever daarin tot uitdrukking heeft gebracht dat de bruikbaarheid voor het bewijs van in eerste aanleg afgelegde verklaringen van getuigen en deskundigen niet afhankelijk is van de bijzondere voorwaarden die art. 422, tweede lid, Sv aan het gebruik van die verklaringen stelt. Daaruit vloeit tevens voorts dat de beperking als vervat in de laatste bijzin van art. 422, eerste lid, Sv niet geldt. 5.5. Het middel faalt derhalve. 6. Slotsom Hetgeen hiervoor is overwogen brengt mee dat de bestreden uitspraak niet in stand kan blijven, de tweede klacht van het tweede middel geen bespreking behoeft en als volgt moet worden beslist. 7. Beslissing De Hoge Raad: Vernietigt de bestreden uitspraak; Wijst de zaak terug naar het Gerechtshof te Arnhem, opdat de zaak op het bestaande hoger beroep opnieuw wordt berecht en afgedaan. Dit arrest is gewezen door de vice-president W.J.M. Davids als voorzitter, en de raadsheren G.J.M. Corstens en A.M.M. Orie, in bijzijn van de griffier S.P. Bakker, en uitgesproken op 23 januari 2001.